Get Adobe Flash player
:: Aktualności :: O stronie :: Rys historyczny :: Kontakt :: Współczesna
   łączność
   wojskowa
:: Ocalić od
   zapomnienia
:: Wirtualne
   muzeum
:: Wirtualna Sala
   Tradycji CSŁiI
:: Nasze publikacje :: Dokumenty

Radiostacja R-102 - krótkofalowa, nadawczo-odbiorcza radiostacja średniej mocy, na 2 samochodach Star-660, eksploatowana w Wojsku Polskim do 1990 roku. Zakres częstotliwości pracy: od 1 do 8MHz.

Była sprzętem wyprodukowanym po wojnie w ZSRR produkowanym na potrzeby jednostek wojsk łączności Układu Warszawskiego, przez przemysł węgierski.

Wersje radiostacji:

  • R-102M - wersja na 2 samochodach Star-660 (lub Ził-157)(w drewnianym nadwoziu),
  • R-102MZ - wersja na 2 samochodach Star-660 (w nadwoziu blaszanym),
  • R-102RR2 - wersja jak R-102MZ z dodatkowym wyposażeniem specjalnym,
  • R-102K - wersja jak R-102MZ z urządzeniami do transmisji danych.
Radiostacja przeznaczona była do utrzymywania łączności fonicznej lub telegraficznej (ręcznej i dalekopisowej) do 1000km. W latach 70-80 głównym ich przeznaczeniem w wojskach operacyjnych, było zabezpieczenie łączności telegraficznej-utajnionej w kierunkach radiowych pomiędzy frontem a armiami.

Wersja R-102RR2 przeznaczona była do łączności z agentami znajdującymi się na tyłach przeciwnika, wyposażonych w radiostacje R-350M.

W późniejszym okresie gdy wzrosło nasycenie jednostek łączności nowocześniejszymi radiostacjami R-140, w ramach tworzonego zautomatyzowanego systemu zaopatrywania wojsk najmłodsze z nich zostały zmodernizowane na radiostacje R-102K.

Radiostacja R-102 składała się z samochodu odbiorczego i samochodu nadawczego.

Wersja R-102MZ:
  1. wóz odbiorczy na samochodzie
    • odbiornik zasadniczy AMUR-2
    • odbiornik dodatkowy R-311
    • pulpit wozu odbiorczego, w nim panel manipulatorów akustycznych
    • radiostacja R-105d
    • wzmacniacz mocy UM (do R-105)
    • przystawka zdalnego sterowania PZS
    • radiowy pulpit telegraficzny RPT
    • dalekopis taśmowy DALIBOR-302 (później zamieniony na arkuszowy T-51)
    • zespół spalinowo-elektryczny PAB-2-1/230 - 2 szt. ( W wersji R-102M rosyjskie zespoły AB 2/230)
    • maszt składany 12 m - 2 szt.
  2. wóz nadawczy na samochodzie
    • nadajnik radiostacji
    • pulpit nadajnika
    • w nim panel odbiorczy manipulatorów akustycznych
    • odbiornik dodatkowy R-311
    • radiostacja R-105d
    • wzmacniacz mocy UM (do R-105)
    • zespół spalinowo-elektryczny PAB-4-3/400 - 2 szt. ( w wersji R-102M rosyjskie zespoły AB-4/230 )
    • maszt składany 12 m - 3 szt.
W wersji R-102M odbiornikiem podstawowym wozu odbiorczego radiostacji był odbiornik radiowy MOLIBDEN, znany w ZSRR pod symbolem R-154-2M. Jego zakres częstotliwości był szerszy od odbiornika AMUR-2, bo dochodził do 12MHz.

Wersja R-102K - w wozie odbiorczym dodatkowo zamontowano:
  • urządzenie transmisji danych UTD-3CT (z blokiem utajniającym)
  • dziurkarka taśmy DT-105S
  • czytnik taśmy perforowanej CT-1200
  • dalekopis arkuszowy T-63 SU-13 (zamiast DALIBORA-302)
Sterowanie wozu nadawczego jak i współpraca z innymi elementami węzła łączności odbywała się za pośrednictwem pięcioparowych kabli manipulacyjnych typu TTWK 5x2. Charakterystycznym dla sprzętu starego parku jak i dla R-102 był sposób wykorzystania poszczególnych par kablowych, ogólnie można go nazwać sterownie niesymetryczne. Odbywało się ono po odpowiednich żyłach względem pary 4 kabla stanowiącej wspólną "ziemię". W rosyjskiej wersji R-102M zastosowano "kombinacyjne" wykorzystanie poszczególnych przewodów kabla TTWK co uniemożliwiało zdalne sterowanie przez aparatownie AZS.

Design i administracja: Karol Grajczyk